Ortodonti, diş, çene ve yüz kompleksini normal yapı ve gelişim, anomaliler ve anomalilerin tedavisi yönünden ele alan bilim dalıdır dişlerin diş kavislerine ve çenelerin bazal kavislerine göre, diş kavislerinin birbirlerine göre, çenelerin bazal kısımlarının birbirlerine ve yüze göre ve bu yapılarla ilgili komşu yumuşak dokuların normal ilişkilerini belirterek anormal olanların saptanarak, düzeltilmesini sağlayan ve anormal ilişkilerin meydana gelmesini engellemeye çalışan diş hekimliğinin bir dalıdır. Halk içinde "diş teli" takılan bölüm olarak bilinir.
Ancak ortodontiyi sadece dişlerdeki çapraşıklıklar ile sınırlamamak gerekir. Çene yüz bölgesindeki anomaliler ile de ilgilenir. Örneğin Dudak-damak yarıklı hastaların doğumundan itibaren cerrahlar ile birlikte koordineli biçimde, tedavileri yapılmaktadır. Ayrıca cerrahlar ile birlikte "Ortognatik Cerrahi" denilen tedavilerin bir bölümü de Ortodonti bölümünün işbirliği ile yapılmaktadır.
Ortodontik tedavi koruyucu, durdurucu, tedavi edici ve pekiştirme olmak üzere 4 bölümden oluşur.

Ortodonti tedavilerinin hedefi;

· Diş dizimlerindeki düzensizlikleri gidermek,

· Daha iyi bir çiğneme sağlamak,

· Varsa konuşma bozukluklarının düzeltilmesine yardımcı olmak,

· Solunum mekanizmasını düzenlemek,

· Yüze ve dişlere normal görünüm ve estetik kazandırmaktır.

Güzel bir gülüşün insan ilişkilerindeki önemini keşfeden birçok kişi dişlerindeki bozuklukları gidermek istemektedir.

Ortodontik bozukluklar genellikle iki bölüm halinde sınıflandırılırlar:

Dişsel bozukluklar;

Sadece dişlerin dizilimine düzensizlikler vardır. Düzeltilmeleri iskeletsel olanlara göre daha kolaydır, ortodontik tedavileriher yaşta yapılabilir.

İskeletsel bozuluklar;

Alt ve üst çenelerin birbirleriyle ve yüz kemikleriyle olan orantıları ve pozisyonları bozulmuştur. Tedavileri daha uzun zaman gerektirir. İskeletsel büyüme tamamlanmadan erken yaşlarda tedavi etmek gerekir. Büyüme tamamlandıktan sonra tam düzelme sağlanması çok zordur, tam tedavisi için çene cerrahisi işlemlerine gerek duyulabilir.Ortodontik tedaviler kişinin/çocuğun yaşına ve düzensizliğin derecesine bağlı olarak, sabit veya hareketli apareyler kullanılarak gerçekleştirilir.

Dişleri İlgilendiren Anomaliler

1-Çapraşıklık
Çenelerin küçük ya da çenelerin boyutlarının normal ancak dişlerin büyük olduğu durumlarda meydana gelen ortodontik problemdir. Erken tanıda küçük yaşlarda takılıp çıkarılabilen hareketli apareylerle problemi çözmek mümkündür. Daimi dişlenmenin(tüm kalıcı dişlerin ağızda sürdüğü) tamamlandığı durumlarda ise tek başına sabit ortodontik tedavi ile çapraşıklığı çözmek mümkün olabildiği gibi çapraşıklığın belli oranın üzerinde olduğu vakalarda yer kazanmak amacıyla uyguladığımız farklı tedavi yöntemleriyle ve/veya çekimli ortodontik tedaviyle çeneler ve dişler arasındaki armoni sağlanır.


2-Aralıklı Dişler (Diastema)
Diş ve çene büyüklükleri arasındaki uyumsuzluk sonucu oluşur. Sabit ortodontik tedavi yöntemleriyle bu problemi düzeltmek mümkündür. Süt dişlerle kalıcı dişlerin ağızda beraber olduğu karma dentisyon döneminde özellikle üst çenede ön iki diş arasında mevcut aralığın sebebi ise çoğunlukla frenilum ismindeki kas ataçmanının olması gerekenden daha aşağıda diş etine tutunmuş olmasıdır. Basit bir cerrahi müdahale ve beraberinde sabit ortodontik tedaviyle bu estetik problemi düzeltmek mümkündür. Dişler arasındaki aralıkların bir diğer sebebi de anormal dil alışkanlığı olarak nitelendirdiğimiz dilin devamlı dişlerin arasında bulunduğu durumdur. Bu tip vakalarda ise erken dönemde bu alışkanlığı ortadan kaldıran takılıp çıkarılabilen alışkanlık kırıcı bir apareyle tedavi mümkündür.


3-Örtülü Kapanış, derin kapanış (deep bite)
Normal kapanışta üst ön dişlerin alt ön dişleri en fazla 2mm olacak şekilde örtmesi beklenirken, örtülü kapanış dediğimiz bozukluklarda bu kapanış 2 mm den fazladır. Şiddetli vakalarda ise üst ön dişler alt ön dişleri tamamen örtebilmektedir. Bu tip bozuklukların en önamli komplikasyonu çene eklemine uygulanan fazla kuvvet sonucu eklemde oluşan gerilme ve sonucunda temporomandibular eklem bozukluklarının oluşmasıdır.Sabit ortodontik tedaviyle her yaşta bu problemi düzeltmek mümkündür.


6-Çapraz Kapanış
Yan arka dişlerde veya ön dişlerde çapraz kapanış olarak ortaya çıkabilir.Yan çapraz kapanışlar üst çenenin dar olduğu durumlarda ortaya çıkar ve tedavi edişmezse eklem problemlerine yol açar.Yan çapraz kapanışların erken dönemde tedavisi hareketli çene genişletme apareyleriyle mümkündür.Ön çapraz kapanış vakalarında ise yine hareketli apareylerle çapraz kapanışta olan dişi doğru pozisyona getirmek mümkündür.


4-Açık Kapanış
Karşılıklı gelen dişlerin temas etmediği zaman ortaya çıkan bozukluklardır. Açık kapanış vakaları çoğunlukla kötü alışkanlıklar olarak nitelendirdiğimiz parmak emme,dil emme,anormal dil alışkanlıkları, bebeklikte uzun süreli emzik ve biberon kullanımı, ağız solunumu gibi durumların varlığında görülür. Erken dönemde doğru tanıyla bu alışkanlıkları ortadan kaldıran apareylerle tedavi mümkündür.Erişkin bireylerde ise sabit ortodontik tedaviyle hafif şiddetli vakalarda düzelme sağlanabilir ancak alışkanlık devam ediyorsa problemin tekrarlanması kaçınılmazdır. Şiddetli açık kapanış vakalarında ise tek tedavi seçeneği ortognatik cerrahidir.


5-Eksik dişler
En sık rastlanılan eksik dişler üst lateral dişlerdir. Diş eksikliğinin genetik başta olmak üzere pek çok nedeni vardır. Diş eksikliği durumunda eksik olan dişin yanındaki dişler bu boşluğa doğru eğilebilir ve kapanış bozuklukları oluşabilir.Bu gibi durumlarda ortodontik tedaviyle uygunsa boşluk kapatılabilir veya eğilen dişler düzeltilerek protetik işlemler için uygun boşluk oluşturulur ve sonrasında protezlerle veya implant ile boşluğun yeri doldurulur.


8-Gömülü Dişler
En sık rastlanan gömülü dişler köpek dişleridir. Gömülü dişim pozisyonu uygunsa sabit ortodonik tedaviyle gömülü diş ağız içerisine getirilebilir.Pozisyonunun uygun olmadığı durumlarda ise gömülü diş gerekli görüldüğünde cerrahi bir operasyonla çekilir ve sabit ortodontik tedaviyle doğru fonksiyon ve estetik sağlanır.


Çeneleri İlgilendiren Anomaliler

Üst Çene İleriliği veya Alt Çene Geriliği

Protrüze dişler dediğimiz diş bozuklukları üst çenenin alt çeneye göre daha önde konumlandığı bu tip vakalarda görülür.Alt çene gelişiminin az olması ya da üst çene gelişimin alt çeneye göre daha fazla olması veya her iki gelişim bozukluğunun bir arada olmasıyla ortaya çıkar. Şiddetli olduğu vakalarda alt dudak üst ön dişlerin arkasında konumlanabilir ve üst dişleri öne doğru iterek bozukluğun artmasına sebep olabilir. Bu tip vakalarda alt dişler üst dişlerin arkasındaki diş etini irrite edebilir. Yine bu tip vakalarda üst dişler önde konumlandığı için olası travmalar sonucunda üst dudakta ve diş etinde yaralanmalar olabilir. Büyümükte olan çocuklarda (pubertal atılımını tamamlamamış) bu tip vakaların tedavisinde problemin olduğu çeneye uygun fonksiyonel apareylerle ortopedik çene tedavisi ve sonrasında sabit ortodontik tedavi uygulanır. Erişkin bireylerde ise bu problemin çözümü sabit ortodontik tedaviyle mümkündür.Erişkin bireylerde çok şiddetli vakalarda çeneler arası armoniyi sağlamak için ortognatik cerrahi de düşünülebilir.


Alt Çene İleriliği veya Üst Çene Geriliği

Bu vakalarda tersine derin kapanış denilen alt ön dişlerin üst ön dişlerin önünde yer aldığı ortodontik bozukluklar mevcuttur.Bu problemler çene ekleminde düzensizliklere ve eklem rahatsızlıklarına yol açabilir. Erken dönemde uygun fonksiyonel apareylerle ortopedik tedaviyle birlikte sabit ortodontik tedavi problemi düzeltebileceği gibi şiddetli vakalarda yumuşak dokuda ve çeneler arasında düzgün ilişkiyi sağlamak için ortognatik cerrahi uygulanabilir.

Ortodontik Tedavi Tipleri

Dişleri doğru konumlarına getirebilmek için ortodontist çapraşıklığı giderebilmek amacıyla en son çare olarak dişçekimine karar verebilir bu nedenle ortodontist çekimli veya çekimsiz olmak üzere iki şekilde tedavi planlayabilir

Ortodontik Aparey Tipleri

Sabit apareyler;
Sabit apareyler , ortodontik apareylerin en sık kullanılan tipidir. Bunlarla çok sayıda dişe değişik tipte diş hareketi yaptırılabilir. Ayrıca sabit apareyler aynı anda farklı dişlere değişik hareket verdirebilen tek ortodontik aparey tipidir. Sabit apareylerin bir avantajı da , hareketli apareylere göre daha az hasta uyumuna gerek duyulmasıdır , cunku adindan da anlasilabilecegi gibi , dislerin uzerine yapistirilir ve sabit kalirlar. Sabit apareyler bantlar , braketler ve tellerden oluşur.
Son yıllarda braketleri daha az görünür ve daha rahat kullanılabilir şekle getirebilmek için birçok yenilik yapılmış ve böylece daha ufak , kibar görünümlü mini braketler geliştirilmiştir. Metal yerine porselen veya sertleştirilmiş plastikten şeffaf braketlerde kullanıma girmiştir.

Hareketli apareyler;
Hareketli terimi , ince bir akril kaidesi olan ve ağiza teller yardımıyla tutunan ortodontik apareyler için kullanılır. Hareketli apareyler genellikle tek veya bir gurup dişe hareket yaptırmak amacı ile kullanılır ve kapasiteleri sınırlıdır.

Agiz Disindan ve içinden Uygulanan Fonksiyonel Apareyler
Cene bozukluklarinda veya dislere yer saglamak amaciyla kullanilan ve agiz disinda ense , alin, cene ucu gibi bolgelerden destek alinarak dislere ve cenelere kuvvet veren aygitlardir.
Her aparey tipinin ayri bir kullanim alani vardir ve ortodontist bunlarin hangisini kullanacagina karar verirken vakayla ilgili bircok faktoru goz onunde bulundurmalidir.

Pekistirme Tedavisi
Ortodontik tedaviden sonra dişler yeni konumlarından eski yerlerine dönme eğilimi gösterirler. Bunu önlemek için ( kemik ve çevre dokuların yeniden düzenlenmesi tamamlanıncaya kadar ) dişler düzeltilen konumlarında tutulmalıdır.Bu amaçla hareketli veya sabit pekiştirme aygıtları kullanılır.

Disler Nasil Hareket Ederler ?
Sabit veya hareketli ortodontik apareyler,dişin üzerine hafif bir basınç uygularlar. Bu basınç ; dişin , kökünün etrafını çevreleyen alveol kemiğine doğru itilmesini sağlar . Bu hafif ve sürekli kuvvet , basıncın geldiği tarafta yavaş yavaş kemiğin erimesine neden olur . Böylece üzerine kuvvet gelen dişin yerleşebileceği yeni bir kemik yuva açılmış olur. Dişin diğer tarafında kalan boşluğa ise yeni kemik dolmaya başlar ve bu durum dişin yeni konumunda kalmasını sağlar. Sabit apareylerin telleri, dişe uygulanan kuvvetin miktar ve yönünün istenildiği kadar olabilmesi için tedavi boyunca pek çok kez uyumlanır. Bu nedenle ortodontistler hastalarını düzenli aralıklarla çağırırlar.
Dişin kaç mm hareket ettirilebileceği çene kemiğinin niteliği ve miktarına bağlıdır , kemiğin yeniden şekillenmesi , kemiğin yumuşak ve kanlanmasının daha fazla olması sebebiyle gençlerde yetişkinlere göre daha çabuk olur.
Ortodontik tedavi sonunda takılan pekiştirme aygıtları , yeni oluşmuş kemik tamamen sertleşinceye kadar , dişi yeni konumunda korur. Dişler istenilen konumu alıncaya ve yeni oluşmuş alveol kemiği sertleşinceye kadar pekiştirme tedavisi yapılır.

Eriskinlerde Dis Hareketleri
Aktif büyümenin sona ermesi ve dişi çevreleyen kemiklerin çok sert olması gibi nedenlerden dolayı son zamanlara kadar erişkinlerde ortodontik tedavi düşünülmezdi artık bunun böyle olmadığı biliniyor. Çocukluk döneminde daha kapsamlı bir tedavinin daha kısa sürede yapıldığı bir gerçektir. Ancak bugun, cok sayida yetiskin, rahatsiz edici bir gulumsemeyi duzeltmek icin tel takiyor. Hem daha az gorunur braketler hem de uygun odeme planlari gibi secenekler , tedaviyi yetiskinler icin cekici bir alternatif yapmaktadir.

Bir Ortodontist Secmek Neden Onemlidir ?
Ortodontistler tani koymada , dissel ve fasiyal duzensizlikleri onlemede ve bunlari tedavi etmede uzmandir. Tum ortodontistler dishekimidir, fakat dishekimlerinin sadece 6sı ortodontisttir. Ortodontik programa kabul edilme oldukca rekabetli ve secici bir sinavdan sonra olur. Ortodonti programina kabul edilmeden once , 5 yillik bir dishekimligi fakultesi egitimini tamamlamak gerekir. Daha sonra ortodontist olmak icin , yine bir dishekimligi fakultesinde ortalama 4-5 yil suren ozel bir programi tamamlamak ve sinavlarini vermek gerekir. Bu program , ileri duzeyde biyomedikal , davranissal ve temel bilimler egitimini icerir. Ortodonti ogrencisi , ortodontik dis hareketi saglayan ve yuz gelisimine rehberlik edebilecek karmasik bir teknigin uzmanligini ogrenir. Sadece bu ileri duzeydeki egitim programlarini basarili bir sekilde tamamlayan dishekimleri kendilerine " ortodontist " diyebilir.
Ortodontik tedavi , yasiniz kac olursa olsun daha iyiye dogru olan bir degisiklikle ilgilidir. Duzgun dislerin ve harika bir gulumsemenin saglayacagi gurur ve guveni elde etmemizi saglar. Ancak ortodontistinizin en az bunlar kadar onemli bir baska tedavi hedefi daha vardir : Dislerinizin ve disetlerinizin sagligini duzeltmek


Sıkça Sorulan Sorular:

1- Ortodonti nedir? Ortodontist nedir?

Dişhekimliğinin bir uzmanlık dalı olan ortodonti yalnızca çapraşık dişlerin düzeltilmesi değil aynı zamanda dişlerdeki ve çenelerdeki uyumsuzlukların giderilmesiyle de ilgilenen bilim dalıdır.Ortodontist veya ortodonti uzmanı ise çene kemiklerinin ve dişlerin birbirleriyle orantılı olarak doğru yerde ve konumda yerleşmesini sağlar.Ortodontist olmak için 5 yıl süren diş hekimliği lisans eğitimini takiben en az 4 yıl olmak üzere yüksek lisans eğitimi gerekmektedir.


2- Ortodontik tedavinin yaş sınırı var mıdır? Her yaşta uygulanabilir mi?

Ortodontik tedavi için yaş sınırlaması yoktur.Dişsel düzeltmelerde yaş önemli değildir, dişleri çevreleyen kemikleri sağlıklı olan herkese ortodontik tedavi uygulanabilir. Hasta kaç yaşında olursa olsun diş çapraşıklıkları düzeltilebilir. Ancak bireyin çene kemiklerinde bir düzensizlik söz konusuysa (üst çene veya alt çene ileriliği veya geriliği) bu durumda ortodopedik tedavi gerekmektedir ki bu tedavi de ergenlik çağına kadar olan süre de yapılmalıdır.


3- Çocuğumu ortodontiste ne zaman götürmeliyim?

Çocuklarda süt dişleri 6 aylıkken sürmeye başlayıp 2,5 yaş civarında tamamlanır. Süt dişlerinin arasında bulunan boşluklar için endişelenmek yersizdir.Bu boşluklar normal diş gelişiminin göstergesidir.Aksine erişkin dişlenmede olduğu gibi sıkı temaslar söz konusuysa bu bize ileri dönemde yer darlığıyla birlikte çapraşıklık olma ihtimalini düşündürür.Daimi dişler 6-7 yaşlarında süremye başlar ve 12 yaşına kadar devam eder.Bu dönemde yani daimi dişlerin sürmeye başlamasıyla birlikte olası ortodontik problemlerin teşhisi ve mevcutsa durdurulması için ortodontik muayene yapılması faydalıdır. Çenesel problemlerde 7-8 yaşlarında erken müdahale gerekebilir. Sadece dişlerin düzensizlik gösterdiği durumlardaysa tedavi için genelde daimi dişlenmenin tamamlanması beklenir.Erişkin hastalardaysa dişler her zaman hareket ettirilebilir ancak artan yaşın tedavi süresini ve tedaviye olan toleransı azaltacağı unutulmamalıdır.

4- Ortodontik tedavi sırasında dişler nasıl hareket eder?

Dişlerin üzerine yapıştırılan düğmeciklerin üzerine yerleştirilen teller,lastikler veya yaylar diş üzerinde hafif basınç uygularlar ve bu kuvvet dişleri çevreleyen ligamentler aracılığıyla çene kemiğine iletilir, kuvvetin yönünde hareket oluşur.Basıncın geldiği tarafta yavaş yavaş kemik yıkımı gerçekleşirken tam zıt tarafta ise yeni kemik yapımı oluşur ve diş böylece hareket eder.Uygulanan kuvvetin miktarı ve yönü orthodontist tarafından belirlenir.

5- Neden ortodontik tedaviyi tercih etmeliyim?

Bireylerin çoğu öncelikle diş çapraşıklığından ötürü estetik kaygısıyla ortodontiste başvururlar. Ancak diş çapraşıklıkları estetiğin yanı sıra pek çok probleme sebep olmaktadır.Malokluzyon dediğimiz kapanış bozuklukları sadece estetik problem olmayıp aynı zamanda çiğneme ve konuşma bozukluklarına da sebep olur

Çapraşık dişlerle ağız hijyeni sağlamak daha zor olduğu için daha kolay çürük oluşabilcektir. Yine aynı şekilde plak birikimi ara yüzlerde artacak, diş eti çekilmeleriyle birliktediş eti rahatsızlıkları oluşacaktır.

Dişlerdeki çapraşıklık dolayısıyla alt ve üst dişler normal kapanışına gelemeyecek,kuvvetler çene kemiklerine dolayısıyla ekleme normal iletilemeyecektir.Bu da eklem problemlerinin oluşmasına neden olacaktır. (ağız açıp kapamada klik sesi)

Özellikle üst çenesi ileride olan veya üst dişleri olması gerekenden daha ileride olan çocuk veya bireylerde tarvmanın ön dişleri daha çok etkilediği ve ön dişlerde sıklıkla kayıplara yol açabildiği gözlenmiştir.(Düşme, top çarpması gibi)

Özellikle ön dişlerinin arasında olması gerekenden fazla açıklık bulunan bireylerde bazı seslerin telaffuzu zorlaşır ve bu da konuşma bozukluklarına yol açabilir.

Çeneler ve dişler arasındaki uyumsuzluk sonucu bazen dişler yer bulamayıp gömülü kalabilirler. Gömülü dişler komşu dillerin köklerini eritebilir veya etrafında kistler oluşabilir ve patolojik sonuçlara yol açabilir.

Güzel bir gülümseme ve güzel dişler kişinin kendine olan özgüvenini arttıracağı gibi sosyal yaşantısında da olumlu etkiler yaratır. Bireyin toplumdaki yerinde güzel bir gülüşün ve estetiğin önemi kaçınılmazdır.



6- Ortodontik tedavilerin süresi nedir?

Ortodontik tedavilerin süresi malokluzyonun çeşidine bağlıdır.Sadece dişleri ilgilendiren bozuklukların tedavisi,dieşlerle birlikte çene düzensizlikleri olan bozuklukların tedavisine oranla daha kısa surer. Ortalama 6-24 ay arasında ortodontik ve ortopedik tedavilerde olumlu sonuç alınabilinir. Tedavi süresinin azalması veya uzaması tedavi gören bireye de bağlıdır.Tedavi süresince dişlerin, diş etlerinin sağlığının korunması,yenmemesi gerenen yiyeceklerden uzak durulması,tedavide uygulanan apareylerin doğru ve düzgün kullanılması tedavi süresini etkileyen faktörlerdendir.

7- Ortodontik tedavi dişleri çürütür mü?

Tedavi süresince dişler doğru şekilde ve sıklıkla fırçalandığı takdirde çürük oluşma ihtimali yoktur.


8- Ortodontik tedavi pahallı mıdır?

Ortodontik tedavinin fiyatı vakaya göre değişiklik gösterir.Ortodontik tedavile uzun süreli tedavile olduğu için, hastanın bütçesine uygun ödeme koşulları sağlanabilmektedir.Ayrıca ortodontik tedavinin sağladığı psikolojik ve estetik yararların bir ömür boyu süreceği göz önününde bulundurulduğunda ortodontik tedavinin iyi bir yatırım olduğu da unutulmamalıdır.


9- Tedavi süresince ne kadar sıklıkla kontrollere gitmek gereklidir?

Ortodontik tedavi süresince belki ilk zamanlar daha sıklıkla olmak kaydıyla ortalama 4-6 haftalık periyotlarla ortodontik kontrol yapılır.

10- Tedavi esnasında veya sonrasında ağrı veya acı duyulur mu?

Dişlerinize braketlerin takilmasi sırasında herhangi bir şekilde canınızın yanması söz konusu değildir. Kontrole geldiğiniz aylık periyotlarınız esnasında dişleriniz üzerindeki ark telleri sıkılaştırılacağından her randevu sonrası çok kısa süreli olarak hafif bir hassasiyet hissetmeniz normaldir.

11- Braketlerin bakımı için neler yapılmalıdır?

Tedavi süresince dikkat edilmesi gereken en önemli husus ne yenilirse yenilsin yemekten hemen sonra dişlerin fırçalanmasıdır. Her fırçalamadan sonra braketlerin etrafının yeterince temizlenip temizlenmediğini aynada dikkatlice kontrol edilmelidir.Braketler besin artığı ve bakteri plağı birikimi için oldukça uygun bir dizayna sahiptirler. Diş fırçalamanin yanında günde bir kez akşamları diş ipiyle veya ara yüz fırçalarıyla braketlerin ve dişlerin arasi iyice temizlenmelidir. Ayrıca her 6 ayda bir mutlaka diş ve dişetlerinizin kontrolünü ve gerekiyorsa bakımı yaptırılmalıdır.

12- Tedavi süresince tüketilmesi yasak olan yiyecekler var mıdır?

Tedavi süresince asitli içeceklerden ve tatlılardan uzak durmak gerekmektedir. Aksi halde diş ve dişetlerinin sağlığını korumak oldukça zorlaşacaktır.

Tedavi esnasında elma, havuç gibi sert besin maddelerini ısırarak yenmemelidir. Bu tür besin maddelerini küçük parçalara ayırarak yemek gerekmektedir. Ayrıca yine ısırarak tüketilen ekmek arası sandviç, hamburger türü yiyecekleride tedavi süresince yememek daha uygundur. Fındık, ceviz gibi kuruyemişlerin ayrıca kiraz, erik, zeytin gibi besin maddelerinin çekirdekleri çıkarılmadan yenilmesi ağızdaki braketlere zarar verme olasılığı olduğundan uygun değildir.

6 yaşındaki kızımın alt çenesinden 2 dişi düştü ve yerine gelen dişlerden biri gerideydi.Aile hekimimize götürdüm, doktorun söylediği çene yapısının ufak olduğu ve çıkacak dişlerin de eğri olabileceği.12 yaşına kadar beklememizi söyledi acaba beklemeli miyiz yoksa bir ortodonti uzmanına başvurmalı mıyız?

İlk çıkan daimi dişlerden olan alt 2 ön dişten birinin veya her ikisinin eğri gelmesi ileride muhakak ortodontik tedaviye ihtiyacı oalcağı anlamına gelmemektedir. Geride konumlanan alt 2 ön dişler dilin etkisiyle birlikte eğer yeterli yer mevcutsa yerine gelebileceği gibi yer darlığı durumlarında çene genişletmesiyle yer sağlanıp dişlerin yerlerine gelmesi sağlanmalıdır. Bu gibi durumlarda bilgi edinmek amacıyla bir ortodontiste başvurmak faydalı olabilir.

28 yaşındayım. Ön üst dişimin birinde çarpıklık var.Özellikle yandan bakıldığında göze çarpıyor. Görünmeyen tellerle tedavisi mümkün mü? Tedavisi ne kadar zaman alır?

Estetik braketler olarak isimlendirilen plastik veya porselen esaslı braketlerle daha estetik ortodontik tedavi günümüzde sıklıkla tercih edilmektedir.Tedavi süresini vakanın şiddetine göre belirlemek en doğru olandır. Ancak ortalama 6 ay ile 18 ay arasında değişecek bir tedaviyle olumlu sonuç elde edilebilir.

Ben 2.5 yıl ortodontik yedavi gördüm daha sonra 6 ay kadar koruyucu kullandım ancak şimdi dişlerimde biraz kayma oldu.Tedaviyi tekrarlamak istemiyorum daha kolay bir çözümü var mı ne yapmalıyım?

Ortodontik tedavi sonrasında dişlerin yeni pozisyonlarının kemik yapıya adaptasyonu için en az 6 ay olacak şekilde pekiştirme tedavisiyle yeni durumu korumak gerekmektedir. Pekiştirme tedavisinin uygulanmadığı veya erkenden bitirildiği durumlarda relaps dediğimiz tedavinin geri dönüşümü olabilir. Böyle durumlarda geri dönüş minimum ise hiç ortodontik tel kullanılmadan invisalign sistemi ile bozukluğun düzeltilmesi mümkündür. Bir çok vakada uygulanabilecek olan bu sistemin sizin için de uygun olup olmadığına ortodontistin karar vermesi gerekmektedir.

ORTODONTİ SÖZLÜĞÜ

Ortodontist: 5 yıllık Diş Hekimliği fakülte eğitiminin ardından, Ortodonti eğitimi alınarak elde edilen uzmanlık derecesine sahip diş hekimine verilen unvandır.

Aparey(appliance):Genellikle plastik bir plak ve telli bölümlerden oluşan tek veya çift çeneye birden takılan aygıt

Ark teli(arch wire): Braketlerin içine yerleştirilen ve özel elastikler ya da ince tutucu teller yardımıyla takılan düz ya da bükümlü dişe kuvvet veren metal tel

Asitleme(asid etching): Dişe tutuculuk sağlamak için mine üzerinde oluşturulan micron bazındaki çukurcuklar

Bant sökümü(debanding): Bantların dişlerden ayrılması

Bant(band): Dişin etrafına takılan metal yüzük

Braket(bracket):Ortodontik kuvveti dişe iletmek için dişe yapıştırılan metel veya seramik düğmecikler

Braket sökümü(debonding): Tedavi sonu braketlerin çıkartılıp dişlerin temizlenmesi

Çapraz kapanış(cross bite): Üst dişlerin alt dişlerin içersinde kapandığı kapandığı kapanış bozukluğu

Çene genişletici(palatal expander): Çenenin genişlemesini sağlayan aygıt

Ense pedi(neck pad): Headgeari facebowa bağlamak için kullanılan kalın lastikli ense bandı

Facebow (facebow): Headgearin ağız dışından da görünen metal parçası

Headgear(headgear): Çeneye geri yönde vektörel kuvvet uygulayan kafa, ense bantları ve facebowdan oluşan aygıt

Kapanış (occlusion): Dişlerin ısırıldığında karşılıklı gelme durumu

Ligatür (ligature): Teli braket içine yerleştirmek için kullanılan tel veya plastik parçalar

Mouthguard(mouthguard): Spor yaparken braketlerin yumuşak dokuya zarar vermemesi için takılan plastik ağızlık

Mum(wax): Braketin yumuşak dokuya batmasını engellemek için üzerine konan silikon mum

Ölçü alma(impressions): Tedavi öncesi/sırası/sonrasında dişler ve çenelerin durumunu, tedavinin planlanmasını sağlamak ve ilerleme sürecini saptamak amacıyla yapılan işlemdir. Kişiye uyan ölçü kaşıkları ve ölçü maddesiyle yapılır. Her bir çene için birkaç dakika sürer.

Örtülü kapanış(deep bite): Normal kapanış durumunda üst dişlerin alt dişleri 2mm. den çok örttüğü durumlar

Sefalometrik film(cephalometric X-rays): Alt ve üst çene ve diş ilişkilerini analiz etmek için kullanılan yan kafa filmi

Süt dişlenmesi: Bebeklik dişleri de denebilir. Yaklaşık olarak 6 aylıktan, 6 yaşa kadar ağızda 20 adet süt dişi bulunur.

Yetişkin dişlenmesi: Tüm süt dişlerinin düşmesi ile sürmesi beklenen ve hayat boyu ağızda kalması öngörülen dişlerin tümüne verilen addır (Daimi dişler).

Açık kapanış(openbite):Normal kapanış durumunda üst dişlerin alt dişleri 1mm. den az örttüğü durumlar

Diş ve çene filmleri: Ortodontik amaçla en çok kullanılan filmler ortopantomogram (alt-üst çeneleri ve tüm dişleri içeren film) ve sefalometrik (yan baş filmi olup, ortodontik problemin tanısı ve tedavisi için gereklidir) filmdir.

Sabit ortodontik tedavi: Birkaç dişe ya da genellikle tüm dişlere özel yapıştırıcı yardımıyla yerleştirilen ve hasta tarafından çıkarılmaması gereken sabit tedavi yöntemidir.

Hareketli teller (apareyler): Tek ve/veya iki çeneye takılan yemek yeme haricinde çıkarılmaması önerilen, hasta tarafından takıp çıkarılabilen tellerdir.

Aktivasyon: Tellerin ya da ağız içi elastiklerin aktif hale gelebilmesi için yapılan işlemler olup, dişlerin hareket etmesini sağlar.

Braket: Sabit apareylerin bir elemanıdır. Dişlere özel yapıştırıcı aracılığıyla yapıştırılır; diş hareketlerini sağlayacak olan ark tellerini taşır, gerektiğinde hasta tarafından takılıp çıkarılabilecek elastikler de braketlere takılır. Metal, plastik veya porselen çeşitleri bulunur.


Elastik ligatür: Braketlere takılan ark tellerinin sabit durmasını sağlayan tutucu lastiklerdir. Şeffaf olabildiği gibi birçok değişik renkleri ve şekilleri de bulunur.

Çelik ligatür: Elastik ligatür olmadığında ya da başka amaçlarla kullanılan fakat elastik ligatürle aynı görevi yapan tutucu tellerdir.

Ağız içi elastikler: Çenelerin ve/veya dişlerin birbirlerine göre konumlarını düzeltmek amacıyla kullanılırlar. Hasta tarafından takılıp çıkartılır.

Debonding (sabit tellerin sökülmesi, çıkarılması): Sabit tellerle, hedeflenen sonuca ulaşılması ile "tellerin çıkarılması" işlemine geçilir. Özel pensiyle kolayca yapılabilen ve acı vermeyen bir işlemdir. Teller söküldükten sonra, dişler üzerinde kalan yapışkan artıkları da temizlenir.

Pekiştirme dönemi ve apareyleri: Tüm aktif ortodontik tedavi işlemleri (diş ve çenelere hareket verilen süreç) bittikten sonra, elde edilen diş ve çene konumlarının korunması sürecidir. Hareketli veya sabit yöntemler kullanılabilir.